حسابداری چیست؟
تعریف حسابداری
در مورد علم حسابداری باید گفت در واقع حسابداری دانشی است که موضوعش فهم رویدادهای مالی و به اعداد تبدیل کردن این رویدادهاست .حسابداری فن جمع آوری اطلاعات، طبقه بندی آنها، تلخیص و تجزیه و تحلیل و نتیجه گیری از این اطلاعات می‌باشد بعبارت دیگر حسابداری یک سیستم است که در آن فرآیند جمع‌آوری، طبقه‌بندی، ثبت، خلاصه کردن اطلاعات و تهیه گزارشهای مالی و صورتهای حسابداری در شکل‌ها و مدلهای خاص انجام می‌گیرد تا افراد ذینفع درون سازمانی مثل مدیران سازمان و یا برون سازمانی مثل بانک‌ها و ... بتوانند از این اطلاعات استفاده کنند.
آشنایی با رشته حسابداری
حسابداری به عنوان یکی از رشته‌های تحصیلی پرطرفدار به‌حساب می‌آید که سالانه تعداد زیادی از دانشجویان در این رشته فارغ التحصیل می‌شوند.
در واقع رسیدگی به امور مالی و حسابداری در هر مکانی وجود دارد و این کار را باید به کسانی سپرد که در اصول حسابداری، خبره باشند. در گذشته این امور در ارگان‌های مختلف معمولاً به دست کسانی انجام می‌شد که امور مالی را به صورت تجربی آموخته و شاید هم خیلی بر آن تسلط نداشتند. اما امروزه به دلیل این که زمان، اهمیت زیادی پیدا کرده است، معمولاً از فارغ التحصیلان رشته حسابداری در این امور استفاده می‌شود تا علاوه بر انجام دادن دقیق امور، کارها را با سرعت و کیفیت بیش‌تری انجام دهند.
در واقع کار حسابداری، امروزه به خودی خود یک تخصص مستقل محسوب می‌شود و باید کسانی در این کار فعال باشند که حسابداری را به طور تخصصی مطالعه و تجربه کرده باشند.
در حسابداری فرایندهایی نظیر جمع‌آوری اطلاعات، ثبت و طبقه‌بندی کردن اطلاعات و خلاصه کردن آنها وجود دارد و همچنین حسابدار باید کار تنظیم گزارشهای مالی را نیز انجام دهد. حسابدار با انجام دادن این کارها و تنظیم این اطلاعات موجب می‌شود که افراد مربوط به آن ارگان مانند معاونان و مدیران و یا ناظران مالیاتی بتوانند به این اطلاعات رجوع کنند و از آنها استفاده کنند.
حسابدار کیست؟
یک حسابدار فردی است که سوابق مالی را نگه می دارد و آن ها را بازرسی می کند. این افراد بیشتر در سازمان ها و شرکت های متمرکز مشغول به فعالیت هستند. از آنجایی که آنها با پول معامله می کنند باید سطح بالایی از یکپارچگی را دارا باشند و از طرفی چون به طور مداوم با مشتریان ارتباط برقرار می کنند، باید روابط قوی نیز داشته باشند.
کارفرمایان به دنبال افرادی هستند که توانایی تفکر تحلیلی و رویکردی به یک روش ساختاری و روش شناختی را داشته باشد و بتوانند به طور عینی مسائل را تجزیه و تحلیل کنند. در واقع مهارت های حل مسئله در رشته حسابداری بسیار ضروری است.
در ایران قدیم به حسابدار “میرزا” می‌گفتند، بعدها به آن دفتردار گفتند و در نسل‌های بعدی واژه حسابدار به صاحب این جایگاه افزوده شد. ضمن اینکه ابزار حسابداری امروزه به جای چرتکه به ابزارهای الکترونیکی و نرم‌افزارهای مالی ارتقا یافته است.
وظایف حسابدار
- ثبت اسناد حسابداری در دفاتر و یا نرم افزار حسابداری (این روزها نرم افزارهای حسابداری جای دفاتر حسابداری را گرفته اند)
- ثبت اطلاعات کارکنان و محاسبه حقوق و دستمزد ماهیانه آنها و پرداخت فیش حقوقی به آنها
- تهیه و بررسی صورت های مالی و کسب اطمینان از درستی و انطباق آنها با قوانین و مقررات مالی و محاسباتی جاری کشور
- محاسبه بدهی مالیاتی، تهیه اظهارنامه مالیاتی و نظارت بر پرداخت صحیح و به موقع مالیات ها
- ثبت درآمدها و هزینه های شرکت و کنترل حساب سود و زیان و ارائه گزارش های دوره ای در این خصوص به مدیریت
- تهیه، سازماندهی و نگهداری گزارشات مالی قانونی
- ارزیابی عملیات مالی و پیشنهاد بهترین روشها به مدیریت
- پیشنهاد روشهای کاهش هزینه، افزایش درآمد و بهبود سود
انواع حسابداری
وقتی که از حسابداری و انواع آن صحبت می‌کنیم، منظور شاخه‌های مختلف علم حسابداری است که عبارتند از: حسابداری مالی، حسابداری دولتی، حسابداری مدیریت، حسابداری صنعتی، حسابداری مالیاتی و حسابداری فروشگاهی.
حسابداری مالی
حسابداری مالی شاخه‌ای از علم حسابداری است که به اسم حسابداری گزارش نیز معروف است. اصلی‌ترین هدف این شاخه‌ی حسابداری، تهیه و تنظیم صورتهای مالی اساسی است. با توجه به این که مالیات در سراسر دنیا باید محاسبه و بررسی شود، تعیین کردن این امر نیاز به شناخت دقیق سود خالص دارد و این کار تنها با نگه داشتن حساب‌ها و تنظیم کردن صورتهای مالی که مقدار سود را به‌خوبی نشان می‌دهند؛ امکان پذیر است.
از همین رو دولت‌ها به استفاده کردن از صورتهای مالی موسسات روی آوردند که این صورت‌ها توسط حسابداران مالی تهیه می‌شوند. به طور کلی عمده‌ترین استفاده‌کنندگان صورتهای مالی، بانک‌ها هستند و اعتبار دهنده‌ها و بستانکاران نیز از این صورت‌ها استفاده می‌کنند.
حسابداری فروشگاهی
مدیریت فروشگاه‌ها هم مانند هر کسب‌وکاری باید همراه با حساب‌وکتاب‌های دقیق انجام گیرد. حسابداری فروشگاهی شامل حساب‌وکتاب موجودی اجناس، کنترل حساب‌ها، دریافت و پرداخت، چک‌ها و رسیدها و … است.
آنچه در مدیریت فروشگاه اهمیت دارد؛ سرعت و دقت حساب‌ها بدون حتی کوچکترین معطلی در مقابل مشتریان است.
حسابداری صنعتی
حسابداری صنعتی اولین بار بعد از انقلاب صنعتی اروپا و برای مشخص کردن قیمت تمام شده‌ی محصولات تولید شده به کار گرفته شد. اصلی‌ترین وظیفه‌ی حسابداری صنعتی برآورد کردن هزینهی تمام شده‌ی کلیهی عوامل تولیدی است.
امروزه حسابداری صنعتی یکی از پرکاربردترین انواع حسابداری می‌باشد و بخصوص در کشورهای در حال توسعه این شاخه از حسابداری آینده‌ی خوبی از لحاظ شغلی دارد. به دلیل این که کشورهای در حال توسعه هنوز احتیاج خیلی زیادی به احداث واحدهای صنعتی دارند و با راه‌اندازی این واحدها کسانی که در رشته‌ی حسابداری صنعتی به طور تخصصی تحصیل کرده‌اند شانس زیادی برای استخدام خواهند داشت.
حسابداری مدیریت
اصلی‌ترین کار حسابداری مدیریت، ارائه دادن گزارشات اطلاعاتی در مورد مواردی مانند قیمت تمام شده‌ی محصولات، میزان تولید، هزینه‌ها و بهای فروش خدمات و محصولات است. حسابداری مدیریت همچنین بررسی ظرفیت منابع متعدد مانند ظرفیت تولید تجهیزات را نیز بر عهده دارد. حسابداری مدیریت امروزه یک شاخه‌ی مستقل است که حدوداً در اوایل قرن معاصر شکل گرفته است.
حسابداری مالیاتی
در حسابداری مالیاتی به محاسبه میزان مالیات بر درآمد موسسات و قوانین و مقررات مالیاتی پرداخته می‌شود. قوانین مالیاتی در تمام کشورهای جهان موضوعی مهم است و محاسبه مالیات، کاری بسیار دقیق و لازم است.
حسابداری دولتی
اصلی‌ترین وظیفه‌ی حسابداری دولتی، کنترل کردن هزینه‌های دولتی است. دولت‌ها وظیفه دارند که درآمدها و هزینه‌های سالانه‌ی خودشان را پیش‌بینی کنند و به مجلس ارائه دهند و به همین دلیل آنها مجبور هستند که برای تعیین بودجه از یک سیستم حسابداری متخصص استفاده کنند که در این کار، آنها را یاری کند. این سیستم حسابداری که دولت‌ها از آن استفاده می‌کنند حسابداری دولتی نامیده می‌شود و امروزه یکی از شاخه‌های مستقل رشته‌ی حسابداری است.
کنترل بر هزینه‌ها و درآمد دولت‌ها و پیش‌بینی آنها، نیاز به پیدایش و رواج حسابداری جدیدی تحت نام حسابداری دولتی دارد که به عنوان رشته‌ای جداگانه شروع به کار کند.
کاربرد نرم افزار های حسابداری
عصر امروز را عصر اطلاعات و ارتباطات نامیده‌اند. امروزه در هر زمینه‌ای زمان اهمیت بسیار زیادی دارد. در گذشته که استفاده از سیستم‌های شبکه‌ای رایانه‌ای گسترش پیدا نکرده بود، همه‌ی کارها به وسیله‌ی دست انجام می‌شد و بسیار هم زمان‌بر بود. اما امروزه انجام کارها خیلی متفاوت با گذشته است.
در این عصر کامپیوترها و سیستم‌های شبکه‌ای رایانه‌ای بسیار گسترش پیدا کرده‌اند و زمان اهمیت بسیار زیادی دارد. در گذشته مردم مجبور بودند برای کارهایی مانند پرداخت قبوض به بانک‌ها مراجعه کنند و ساعت‌ها وقت خود را در صف بانک به انتظار بنشینند و از بقیه‌ی امور خود عقب بمانند. اما امروزه این گونه نیست پیشرفت رایانه‌ای و نرم‌افزاری بسیاری از کارها را راحت کرده است و کار حسابداری نیز از این قضیه مستثنی نیست.
در گذشته امور حسابداری به صورت دستی انجام می‌شد و علاوه بر این که زمان زیادی صرف این کار می‌شد، آن چنان دقیق هم نبود. در واقع یک اشتباه از سوی حسابدار می‌توانست مشکلات زیادی را به بار آورد به دلیل این که حسابرسی به صورت سنتی و دفتری انجام می‌شد و امکان این که حسابدار بخواهد به عقب برگردد و ریشه‌ی مشکل ایجاد شده را پیدا کند بسیار سخت و زمان‌بر بود. اما امروزه متفاوت با قدیم است.
اما امروزه کارهای حسابداری با کمک ابزارهای نوین مختلف انجام می‌شوند که بسیار دقیق هستند و علاوه بر دقیق بودن، امور حسابداری را نیز با سرعت بسیار بالایی انجام می‌دهند. امروزه شخص حسابدار در واقع باید یک نوع کار مدیریتی انجام بدهد. مثلاً حسابدار تمامی اطلاعات را می‌تواند با استفاده از نرم‌افزارها تجزیه و تحلیل و ثبت و ضبط نماید و وظیفه‌ی اصلی خودش این است که این نرم افزارها را مدیریت کند و به آنها داده بدهد و خروجی‌ها را تحویل بگیرد.
نرم افزارهای حسابداری آن دسته از برنامه‌های کاربردی کامپیوتری هستند که باید به صورت اتوماتیک، امور مالی سازمانها را مدیریت کنند. این نرم افزارها به حسابداران و سایر مدیران مالی کمک می‌کنند که کارهای حسابداری خودشان را مدیریت و بهینهسازی کنند.
